Hout verven of lakken is ook een van de meest voorkomende vormen van doe-het-zelven. Het is vrij makkelijk te doen zonder dat je superhandig hoeft te zijn of een berg spierballen nodighebt. Het lijkt misschien allemaal makkelijk, maar het is best een kunst op zich die je naarmate je meer ervaring krijgt, steeds beter onder de knie krijgt!
Een verandering van kleur geeft jouw interieur op die manier een veel andere sfeer zonder dat je al te veel moeite hoeft te doen of geld hoeft uit te geven.
In en om het huis is er veel hout dat je zelf kunt lakken, denk maar aan meubels zelf maken, houtrot repareren of deuren, balustrades en (raam)kozijnen een nieuw likje verf geven! Op deze pagina enkele tips & technieken om jou hiermee te helpen: de voorbereiding, de verfsoorten, het gereedschap en de technieken!
Voorbereiding
De voorbereiding kan enige voeten in de aarde hebben, zoals het schoonmaken van de omgeving, of het verwijderen van de oude verflaag.
De makkelijkste vorm van hout schilderen is om een nieuw laagje verf aan te brengen over een bestaande laag verf, of nog beter: over onbeschilderd hout/metaal: Geen gedoe met oude verflagen weghalen, dus vrij snel klaar. Als je over een (oude) verflaag heen wilt, hoef je de oude verflaag alleen een beetje op te schuren (korrelgrofte P220 – P280), en met ammonia of St. Marc vetvrij te maken, zodat de nieuwe verflaag beter zal hechten. Voor een gladder resultaat kun je eerst een laagje grondverf aanbrengen als je wilt lakken. Niet bij vernis natuurlijk, anders zie je de houtnerven bijna niet meer!
Verder kan het belangrijk zijn om rekening te houden met neerdwarrelend stof, omdat dat jouw schilderwerk erg lelijk kan maken! Sommigen houden het te schilderen oppervlak verticaal, zodat er minder stof op kan vallen. Je kunt ook het e.e.a. proberen af te dekken met plastic, wat ook aardig helpt. Wil je het helemaal goed doen, dan kun je zorgen voor een “stofvrije” ruimte, waar regelmatig geventileerd wordt, ook handig als je liever de verfspuit gebruikt…
Verfsoorten: waterbasis of terpentinebasis?
Verfsoorten heb je in twee hoofdmoten: waterbasis (acryl) of terpentinebasis (alkyd). Verf op waterbasis is het milieuvriendelijkst: het heeft geen sterke geur, droogt veel sneller, maar is minder sterk dan verf op terpentinebasis, en slijt dus sneller. Daarom wordt er vaak aangeraden om terpentineverf (alkyd hars) voor buiten te gebruiken en acrylverf (verf op waterbasis) voor binnen, waar de omstandigheden over het algemeen minder extreem zijn dan buiten: geen brandende zon, felle hagel-of-regenbuien…
Je kunt er echter ook voor kiezen om verf op terpentinebasis voor binnen te gebruiken, als het hout vaak wordt gebruikt, denk maar aan trappen of een vloer, waar men dagelijks overheen loopt. Voor de frisse lucht binnen raad ik ook aan om tijdens het schilderen de ramen open te houden voor zover mogelijk.
Goede verf
Bij verf geldt helaas: goedkoop is duurkoop. Denk je een leuke aanbieding te hebben, denk dan vooral na waarom dat zo is. Vooral met terpentineverf kan het gebeuren dat de verf slecht uitsmeerbaar is, zodat sommige plekken niet egaal zijn: sommige plekken die je schildert zullen minder egaal zijn dan andere. Daarom is het belangrijk om een goede merk te kopen. Ze kosten misschien meer, maar dan kun je ervan op aan dat je het beste resultaat krijgt! Merken waar ik goede ervaring mee heb is Wijzonol en P.K. Koopmans. Sikkens schijnt ook goed te zijn en Flexa kan wellicht wat meer droogtijd nodig hebben.
Mat of glanzend?
Naast de merk (kwaliteit) heb je bij verfsoorten ook verschillende gradaties tussen mat en glanzend. Mat reflecteert niet, en is de laatste tijd wat populairder geworden. Hierbij kun je denken aan wat je bij muurverf vaak ziet, of bij de zogenaamde geborsteld aluminium. Wil je ietsje meer glans, dan heb je eiglans. Eiglans is eigenlijk vrij mat en is misschien net ietsje glanzender dan een foto die je mat laat ontwikkelen. De meest bekende is nog altijd zijdeglans verf. Zijdeglans vergelijk ik vaak met leer die je overal ziet: bij laarzen, of de wat luxere bankbekleding. Wil je de mooiste, glanzende uitstraling, dan kun je het beste voor hoogglans gaan. Als je het goed aanbrengt, reflecteert hoogglans verf net zo goed als stilstaand water! Of als we bij de analogie van het leer willen blijven, dan is hoogglans lak het zo glanzend als lakleer, maar dan met minder kreukeltjes 😉
Gereedschap: Verfroller, verfkwast of verfspuit?
De verfroller, verfkwast en verfspuit zijn alle drie gereedschap hun eigen verhaal, en is sterk afhankelijk van de voorkeur. Mijn favoriete gereedschap voor het lakken is de verfkwast, omdat dat het verf veel egaler over het oppervlak verdeelt dan een verfroller. Een verfroller trekt aan het verf, zodat je altijd van die hele kleine bobbeltjes van verf op het hout overhoudt. Vooral bij hoogglans verf is dat niet erg mooi. Het is natuurlijk wel wat sneller dan de kwast, aangezien je er snel grotere oppervlaktes mee kunt bestrijken. Daarom dat ik de roller liever voor mat(tere) (muur)verf gebruik.
Je kunt natuurlijk ook een verfspuit als gereedschap gebruiken, want dat geeft een nog strakkere resultaat dan de verfkwast. Het vergt wel veel meer voorbereiding, omdat alles wat niet onder de verf mag zitten, moet worden afgedekt. Voor buiten is het vaak dus een afrader, omdat je buurman niet al te blij zal zijn met overgewaaide verfspatten op zijn raam… Daarnaast moet je er een goede techniek voor hebben, vergis je dus zeker niet in de hoeveelheid tijd en voorbereiding die je voor de verfspuit nodig hebt!
Eindelijk: de technieken!
De technieken zijn eigenlijk de kers op de taart die het schilderwerk goed of niet goed afmaakt. Schilderen met de kwast is de meest interessante techniek, omdat je daar veel kanten mee op kan. Voor het beste resultaat kun je het beste meerdere dunne lagen verf aanbrengen. Deze zijn het stevigst en barsten minder snel dan één laag dikke verf. Vaak kun je terpentineverf het beste een beetje verdunnen (ca. 5% extra terpentine toevoegen), omdat verf vaak vrij lastig is te verdelen over het hout: terpenitineverf is een beetje stroperig, blijft zitten, wil niet naar de rest van het hout gaan… Soms moet je het verf met je kwast in verschillende richtingen opsturen om het enigszins uit te smeren.
Bij het schilderen raad ik verder aan om niet teveel verf op je kwast te nemen, net zoals een boer niet teveel hooi op zijn vork neemt. Veel verf is misschien handig dat je niet constant je kwast in de pot of mengbakje hoeft te dopen, maar je loopt wel het risico dat het verf constant van je kwast af druipt! Verder loop je het risico dat het verf te dik op het hout zit, wat risico’s geeft van druipers (druipsporen op jouw schilderwerk), en het verf ook weer lastiger maakt om het verf over de rest van het hout te verdelen, zeker bij de goedkopere verfsoorten!
Voor verfrichting kies ik altijd de richting van de houtnerf, omdat eventuele strepen dan minder snel te zien zijn. Je kunt natuurlijk wel meerdere richtingen gebruiken om het verf over het hout te verdelen, maar als laatst kies ik dan altijd de richting van de houtnerf.
Voor het spuiten met een verfspuit is vaak extra voorbereiding nodig, omdat je natuurlijk niet wilt dat het verf overal op spat. Goede ventilatie en een verfmasker is ook belangrijk. Een stofvrije ruimte met goede ventilatie is hier een echte aanbeveling! Als je alles gereed hebt, zul je misschien merken dat het makkelijk lijkt, maar dat je toch moet uitkijken dat je er niet te makkelijk over denkt, omdat het schilderen met de verfspuit erg snel gaat: foutjes zijn dus vrij snel te maken! Verder moet je er ook rekening mee houden dat de spuit niet te ver of te dichtbij komt, vooral met lastig bereikbare plekken kan dit een probleem worden. Idealiter kun je het beste alles eerst even uitproberen zonder verf, gewoon om te kijken of je wel overal bij kan. Oefening baart kunst is hier het devies.
Meestal zul je aan één laag niet genoeg hebben. Als je dus meerdere lagen gebruikt, zorg er dan voor dat je tussen de lagen door eventjes bijschuurt met P320 schuurpapier en maak alles goed schoon. Doe dit overigens (om bekende redenen) pas na 24 uur drogen!
Als laatste tip qua verftechnieken wil ik nog meegeven, en dat geldt ook voor alle andere doe het zelf klussen: geduld is een schone zaak. Niet te snel alles af willen krijgen, zodat je ook geen fouten maakt: kleine plekjes over het hoofd gezien, niet goed geverfd…
Dus, al met al is het doe het zelf lakken van hout niet erg moeilijk, het is meer de oude verflagen weghalen waar veel meer tijd en energie in gaat zitten, maar met een goede voorbereiding, gereedschap en technieken heb je wel een prachtig resultaat!
